“Roemeense en Bulgaarse zelfstandigen profiteren massaal van ons systeem”

N-VA-Kamerlid en Leuvens gemeenteraadslid Katrien Houtmeyers wijst op een grootschalige zwendel met Oost-Europese (lees: Roemeense, Bulgaarse en Poolse) schijnzelfstandigen in ons land. “Ze schrijven zich in als zelfstandige en profiteren massaal van ziekte-uitkeringen zonder vaak één euro sociale lasten te betalen. Dat is wraakroepend.”

Houtmeyers legt onze minister van Zelfstandigen David Clarinval (MR) al langer het vuur aan de schenen als het over buitenlandse schijnzelfstandigen gaat. “De cijfers die hij zelf meedeelde, spreken boekdelen”, aldus Houtmeyers. “Om te beginnen, nemen de Oost-Europese zelfstandigen in ons land enorm toe. Het aantal Roemeense zelfstandigen verdubbelde bijna in vier jaar tijd, tot 40.671 in 2021. Eén op vier buitenlandse zelfstandigen in ons land is zelfs Roemeens. De Bulgaren waren in 2021 met 7.167 zelfstandigen, de Polen met 8.432.”

Sociale bijdragen

“Dat zou geen probleem zijn, als die mensen ook effectief zouden werken en bijdragen aan ons sociaal systeem”, aldus Katrien Houtmeyers. “Maar daar knelt het schoentje. Minister Clarinval bevestigde zelf dat maar liefst 52 procent van de Roemeense zelfstandigen geen sociale bijdragen betaalt in ons land. Veel van hen schrijven zich in als zogenaamde “primostarter” (lees: aan een voordelig tarief), profiteren van ons systeem en keren na een half jaar terug naar hun eigen land. Ondertussen bouwen ze een pensioen op, kinderbijslag en genieten ze van ziekte-uitkeringen, zonder ook maar één cent te hebben bijgedragen.”

En dat ze profiteren van ons systeem blijkt uit cijfers over ziekte-uitkeringen die Houtmeyers kon inkijken. Daaruit blijkt dat Bulgaren, Roemenen en Polen die als zelfstandige werken in ons land, tot vier keer zo veel ziektedagen uitgekeerd krijgen als hun Belgische collega’s. Samen kregen ze in 2021 voor zo’n 140.000 dagen primaire arbeidsongeschiktheid (tot één jaar ziekte) en voor bijna 330.000 dagen invaliditeitsvergoeding (vanaf één jaar ziekte) uitgekeerd. Dat was al de helft méér dan in 2018. Voor 2021 gaat het om enkele tientallen miljoenen euro’s. Opvallend detail: tussen de Belgische zelfstandigen en de meeste andere nationaliteiten zijn er geen wezenlijke verschillen in het aantal uitgekeerde ziektedagen, niet zelden liggen die zelfs lager.

Fraude

“Er is dus iets aan de hand”, vervolgt Houtmeyers. “Ik durf gerust spreken over fraude. Minister Clarinval vertelde me onlangs zelf dat de inspectie een boekhoudkantoor op het spoor was dat in één jaar tijd maar liefst 600 Roemenen had ingeschreven als zelfstandige. We zijn trouwens niet het eerste slachtoffer: in Nederland hebben de sociale inspectiediensten de voorbije jaren verschillende netwerken ontmanteld die Slovaken en Bulgaren inschreven om ziekte-uitkeringen aan te vragen.”

Hoewel minister Clarinval niet van fraude wil spreken, geeft hij toch toe dat er zich een probleem voordoet en kondigde hij recent een actieplan aan. Maar dat weegt volgens Houtmeyers veel te licht. “‘Een paar extra medewerkers rekruteren bij de RSVZ, die ook nog maandenlang moeten opgeleid worden, dat gaat fraude de komende jaren niet voorkomen. In Nederland is actie ondernomen door een slagkrachtige, eengemaakte inspectiedienst en zijn zelfs celstraffen uitgesproken. Het wordt tijd dat ook onze regering de urgentie inziet en meer ingrijpende maatregelen treft.”

De Standaard   Leuven Actueel