Veel vraagtekens over toename zelfstandigen in ons land

Deze week pakte bevoegd minister David Clarinval uit met de nieuwe zelfstandigencijfers voor 2022, berekend door het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen. Het hoeragevoel was nooit ver weg. Toch moeten bij de stijgende cijfers een aantal kanttekeningen geplaatst worden. Dat zegt N-VA-Kamerlid Katrien Houtmeyers. 

“Voor alle duidelijkheid: ondernemerschap moet aangemoedigd worden, laat daar geen twijfel over bestaan”, zegt Houtmeyers. “Maar de triomfberichten over het groeiende aantal zelfstandigen in ons land moet toch genuanceerd worden. Ja, het aantal zelfstandigen is in 2022 toegenomen, maar dat heeft in belangrijke mate te maken met de groei van het aantal buitenlandse zelfstandigen. Die groei was de laatste vijf jaar explosief: in 2018 waren 134.289 buitenlanders als zelfstandige ingeschreven in ons land, in 2022 waren dat er al 164.219. Een stijging van meer dan 20 procent.” 

“Uit de cijfers van het RSVZ blijkt nog een andere trend. In 2022 waren er maar liefst 13.055 Roemeense starters, maar het aantal zelfstandige Roemenen steeg vorig jaar maar met een 1.700-tal. Conclusie: meer dan 11.000 Roemenen stopten hun zelfstandige activiteit zeer snel. Er is dus een enorme rotatie aan startende en stoppende zelfstandige Roemenen. Dat lijkt vreemd, maar volgens mij is de reden niet ver te zoeken. Eind vorig jaar gaf minister Clarinval bij een van mijn tussenkomsten nog toe dat veel buitenlandse zelfstandigen - vooral Roemenen - amper een euro bijdragen aan de sociale zekerheid. Verder kregen we dit voorjaar cijfers die bewezen dat het aantal langdurig zieke buitenlandse zelfstandigen significant hoger ligt dan het aantal langdurig zieke Belgische zelfstandigen. Het lijkt er dus op dat er volop geprofiteerd wordt van ons sociaal vangnet door buitenlandse zelfstandigen, wat de groeiende cijfers natuurlijk in een heel ander daglicht zet.” 

“Minister Clarinval beseft wel dat er iets schort. Daarom besliste hij de sociale controledienst van het RSVZ te versterken met 17 nieuwe inspecteurs om sociale fraude in het zelfstandigenstelsel aan te passen. Maar die aanwervingen lopen blijkbaar niet zo vlot als oorspronkelijk begroot. Het Rekenhof was in haar rapport van 23 mei bij de aanpassing van de uitgravenbegroting heel duidelijk: veel inspecteurs zijn nog niet in dienst en de verwachte opbrengsten uit de strijd tegen sociale fraude bij zelfstandigen zijn lager dan begroot.  Ook de verwachte sociale zekerheidsbijdragen van zelfstandigen moesten voor 2023 met -4 procent of -208 miljoen euro worden aangepast. Allemaal rode knipperlichten dus. Het wordt hoog tijd dat minister Clarinval deze ernstig onder de loep neemt in plaats van ze met hoeraberichten onder de mat te vegen.”