Nachtwinkels bezorgd over concurrentie van levensmiddelenwinkels

De Federatie van Nachtwinkels beschuldigt winkels die 's avonds open zijn van oneerlijke concurrentie in toeristische centra. Ondervraagd in de commissie, rechtvaardigde minister Clarinval het huidige systeem en zei hij dat een wetswijziging niet op de agenda staat.

In de afgelopen decennia is het aantal nachtwinkels in veel steden toegenomen. Alleen al in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is hun aantal tussen 1997 en 2017 met meer dan 100% geëxplodeerd. Maar vandaag maakt de nachtshopsector zich zorgen. De oorzaak? De openingsuren van een aantal handelszaken. Om te begrijpen wat er aan de hand is, moet je een kijkje nemen in het Belgisch Staatsblad. Een federale wet regelt de openingsuren (en de kwestie van de wekelijkse rusttijden) in de kleinhandel. Simpel gezegd moeten de meeste winkels gesloten zijn voor 5 uur 's ochtends en na 8 uur 's avonds (of 9 uur 's avonds op vrijdag). Nachtwinkels daarentegen moeten sluiten tussen 7.00 en 18.00 uur, tenzij een plaatselijke verordening andere sluitingstijden voorschrijft. Op het eerste gezicht lijken de twee soorten aanbiedingen verenigbaar en complementair. De wetgeving opent ook de deur voor vrijstellingen in o.a. badplaatsen en toeristische centra. Hier worden de openingstijden verlengd en de wekelijkse rusttijd versoepeld. Het is op deze plaatsen dat de bezorgdheid zich uitkristalliseert, omdat winkels overdag vaak een gevarieerder en goedkoper aanbod hebben.

Gurmeet Singh, directeur van de Federation of Night Shops, vertelt over de problemen waar de sector mee te maken heeft. "De winkels die overdag openblijven tot 22.00 uur zijn niet de winkels die kleding of souvenirs verkopen, maar de winkels die voedsel verkopen. Maar dat betekent dat ze vijftien uur de tijd hebben om hun producten te verkopen. De meeste van onze verkopen vinden plaats tussen 18.00 en middernacht. Daarna slapen de mensen. Dat betekent dat we maar twee uur hebben om onze zaken te doen", klaagt hij. "Ons verzoek is dat winkels overdag na 20.00 uur sluiten. Dit is het zoveelste probleem voor een sector die veel andere problemen kent. Ik maak bijna geen winst. We hebben ook veel kosten. We moeten ook gemeentebelasting betalen. En soms zijn we gedwongen om om 1 uur 's nachts te sluiten," voegt Fakrul toe, die twee zaken runt. "Sommige winkels die gokken, tabak of kranten verkopen, kunnen ook profiteren van vrijstellingen om later open te blijven!"

De kwestie kwam vorige week ter sprake in de Kamer van Volksvertegenwoordigers, waar parlementslid Katrien Houtmeyers (N-VA) David Clarinval (MR) ondervroeg. In zijn antwoord zei de minister voor KMO's dat hij niet gecontacteerd was door de vereniging. "Het doel van nachtwinkels is om consumenten goederen, algemene levensmiddelen en huishoudelijke artikelen aan te bieden op momenten dat de gewone winkels al gesloten zijn", aldus de minister. "Aangezien gewone winkels in toeristische centra niet onder de regels voor openingstijden vallen, is daar minder behoefte aan nachtwinkels."

Voor Clarinval is een wetswijziging niet gepland en ook niet wenselijk. "Als er maatregelen zouden worden genomen om de problemen van nachtwinkels in toeristische centra aan te pakken, bijvoorbeeld door de openingstijden van gewone winkels te beperken, zou dit gevolgen hebben voor deze gewone winkels. De erkenning als toeristisch centrum zou ook zijn belang en bestaansreden verliezen", aldus de liberaal, die ons eraan herinnerde dat nachtwinkels ook zouden kunnen overwegen om zich om te vormen tot gewone winkels om te profiteren van flexibelere openingstijden.

Het onderwerp kwam niet aan bod in de recente wetswijziging die eind 2023 werd goedgekeurd. Integendeel, de nieuwe regelgeving geeft lokale overheden extra instrumenten om nachtwinkels efficiënter te controleren. In de praktijk gaat het niet zozeer over de concurrentie tussen dag- en nachtwinkels, maar de naleving van de wetgeving en de beperking van de overlast (nachtelijke samenscholingen, dronkenschap op de openbare weg, enzovoort. In Brussel-Stad moet elke nieuwe nachtwinkel een stedenbouwkundige vergunning krijgen (een gewestelijke verplichting) om het aanbod te regelen. Wat het bestaande aanbod betreft, wijst het kabinet van de schepen van Handel, Fabian Maingain, op de moeilijkheden om toe te zien op de "eerlijke toepassing van de wetten op de openingsuren". Comeos van zijn kant zegt dat het onderwerp momenteel niet ter discussie staat. De woordvoerder van de federatie van koophandel wijst er alleen op dat sommige zaken gebruikmaken van de vrijstellingen die de wet biedt om later open te gaan in toeristische centra.

Le Soir